Sıvılaştırımış Petrol Gazı (LPG)

1-) Lpg’nin Tanımı

Sıvılaştırılmış petrol gazları; PROPAN, BÜTAN, PROPİLEN ve BÜTİLEN’den bir veya birkaçının oluşturduğu hidrokarbon karışımlarıdır. Normal şartlar altında ( 15˚C ve 1 atmosfer basınçta ) gaz fazında bulunan LPG, basınç uygulandığında sıvı fazına geçer ve bu basınç kaldırıldığında tekrar gaz haline dönüşür.

LPG, sıvı fazında taşınır, ölçülür ve depolanır, gaz fazında tüketime sunulur.

LPG, % 70 bütan ve % 30 propandan oluşan miks LPG olarak ve sadece propan olarakta iki şekilde kullanılabilir. Ayrıca bazı sektörlerde ( yalıtım, çakmak gazı vs. ) sadece bütan olarak da kullanılabilmektedir.

2-) Lpg’nin Elde Edilişi

LPG, doğalgaz kuyuları ve ham petrol rafinerileri olmak üzere iki ana kaynaktan elde edilir. Ham petrolün damıtılması ile elde edilen LPG, suda arındırılır ve içerdiği kükürt miktarı standartlara
( NGPA – Natural Gas Processers Association ) uygun sınıra indirilir.

Kokusuz bir gaz olan LPG, güvenlik açısından kolayca fark edilebilmesi için etil merkap ile rafinerilerde kokulandırılmaktadır.

3-) Kullanım Alanları

LPG kullanımı üç ayrı satış şeklinde kullanıma sunulmaktadır.

a-) Tüplü kullanıma sunulan LPG : Konutlarda sıcak su, pişirme ve ısınma ihtiyaçları için; endüstriyel işletmelerde başta pişirme olmak üzere çeşitli işlemlerin enerji ihtiyacını karşılamada kullanılmaktadır.

b-) Dökme LPG : Konutlarda ve turizmde ısınma, pişirme, sıcak su ve buhar üretiminde; endüstriyel işletmelerde ise sıcak su, buhar üretimi, kurutma ve ısıl işlemler gibi bir çok işlemlerde kullanılmaktadır.

c-) Otogaz LPG : Binek araçlarda benzine alternatif olarak kullanılmaktadır.

LPG ve Hava Gazı Boğulmaları

• LPG, kısa süreli solunumda zehirleyici bir gaz değildir. Fakat LPG havadan ağır bir gaz olduğu için sızıntı ve kaçaklarda yere çökerek yukarı doğru birikir. Kişinin bu biriken LPG içinde kalması halinde hava ile teması kesileceğinden aynen suda olduğu gibi havasızlıktan boğulma ve ölüm görülebilir.
• Doğalgaz ise havadan daha hafif bir gazdır. Bu nedenle kapalı ortamlarda yukarıdan aşağı doğru birikir. Ortamın üst kısmında birikir.
• İlk belirtileri baş dönmesi ve sersemlik halidir.
• Sabit hacimli ve havalandırılmayan bir ortamda bacaya bağlı olmayan herhangi bir LPG cihazı ( katalitik soba, şofben, gaz lambası ) yanma için gerekli oksijeni ortam havasından alır. Yanma devam ettiği sürece odadaki oksijen miktarı azalır, yanma ürünleri karbondioksit (boğucu), karbon monoksit (zehirleyici) ve su buharı miktarı ise artacaktır.
• Ortamda havalandırma olmadığından ve yanma ürünleri de dışarı atılmadığından bir müddet sonra solunum için gerekli oksijen bulunmayacak ve çoğalan yanma gazları da zehirlemeye yol açacaktır.
• Olay LPG zehirlenmesi değil, oksijen yetersizliği ve karbon monoksit zehirlenmesidir. Şofbeni bacaya bağlamadan banyoya giren kişinin ya da gaz sobasını yanık bırakarak yatan kişinin uykusunda zehirlenmesi bu olaya örnek gösterilebilir.