İktidarlar, Concorde, Titanic, Kelebek Etkisi

CONCORDE KAZASI:

Sesten daha hızlı giden Concorde uçaklarını hatırlarsınız. Hani o Londra ile New York arasındaki uçuş süresini 3.5 saate kadar indirmeyi başarmış teknoloji harikası uçakları. İlk uçuşunu 1969 yılında gerçekleştiren efsane uçak Concorde'lar, ilk ticari uçuşunu 1976' da yapmış ve 2000 yılında 113 kişinin ölümüyle sonuçlanan, Paris yakınlarındaki kaza sonrasında uçuşları süresiz durdurulmuştu.

Kaza sonrası görevlendirilen heyetin bir buçuk yıllık çalışma sonunda hazırladığı rapora göre, kazanın muhtemel senaryosu özetle şöyle idi:Kalkışa başlayan Concorde AF4590 bir kaç saniye sonra kazayı ateşleyen olayla karşılaştı. Concorde'un sol ana iniş takımındaki lastiklerden biri, 43 cm'ye 30 cm'lik metal bir plakanın (daha önce aynı pistten kalkan Cherry tipi bir uçağa ait olduğu sanılıyor) üzerinden geçti ve patladı.

1- Concorde uçağında hız 18 km/h ile 250 km/h arasında iken meydana gelebilecek lastik patlamalarını pilota haber verebilecek bir gösterge bulunmaktadır. Ancak bu olayda lastik patlaması hız 278 km/h dolaylarındayken meydana geldiği için göstergeler işe yaramamıştır.

2- Lastik patlaması sonucu sol iniş takımına bağlı motor koruyucusu kırılmıştır. Sıçrayan parçalar da sol kanadın altında bulunan yakıt tankını delmiş.

3- Diğer bir lastik parçası 2 no'lu motorun içine girerek motor hasarlanmasına neden olmuştur.

4- Bu esnada art yakıcının devreye girmiş olması ve bunun sonucunda yüzeydeki sıcaklığın artmasıyla yakıt tankı ve motor alev almıştır. Kanadın arkasında yükselen alevleri gören kule, hemen pilotları uyarmıştır.

5- Çok kısa bir süre sonra, 1 no'lu motor da "motorların çok yakın olması probleminden" dolayı- 2 no'lu motordan etkilenerek yarı yarıya güç kaybeder.

6- Sol taraftaki ciddi güç kaybı nedeniyle uçağın dengesi bozulur ve pilotun en yakın havaalanına yönelmesini engeller. Ve uçak düşer.

Bu teknik kazanın olmasında kusurlu aramaya çalışırsanız, kazayı başlatan ve her kademede büyümesine yol açan bütün ara olaylar için, suçlanabilecek insanlar bulursunuz.

Concorde'un pilotu, yapımcı firma, bakımcı firma, kule görevlileri, pistin temizliğinden sorumlu firma, temizlik elemanı, parçanın düştüğü uçak firması tasarımcı ve bakımcıları, patlayan lastiği yapan ve tasarlayan firma ve görevlileri gibi.

Kaza sonucu düşen ilk uçakları olmasına rağmen,  firma kişileri suçlamak yerine sistemi sorgulamış, istenilen güvenlik standardını karşılamanın maliyetini göze alamayarak, Concorde uçuşlarını kaldırmıştır.

TITANIC FACİASI:

Ünlü Titanic gemisinin de benzeri bir akıbete uğradığını hatırlayınız. Titanic zamanında (1912) mevcut olan en ileri teknolojileri kullanmıştı. Birçok insan tarafından "batmaz" gemi olarak inanılıyordu, bu inanış batmadan önce bu şekilde tanımlanmış ve lanse edilmişti. Bu derece ileri teknoloji ve eğitimli mürettebata rağmen, ilk seferinde bir buzdağına çarparak battı. Batışı 1517 kişinin ölümüyle sonuçlandı ve en büyük sivil deniz felaketlerinden biri olarak tarihe geçti.

Titanic'in batışı ile birlikte meydana gelen büyük kayıp'ın oranı birçok nedene bağlanmaktaydı ve en önemlisi, Titanic'in herkes için yeteri kadar filika taşımamasıydı.

Sosyal ve siyasi olaylar da birçok sebebin etkileşmesiyle meydana gelir.

"Kelebek etkisi" teorisinde ifade edildiği gibi, bir kelebeğin kanat çırpışı kasırgalara yol açabilir.

Devrin şartları ve liderinin özellikleri Turgut Özal'ın ANAP'ını tek başına iktidara taşımıştı. ANAP'ın yıkılmaz sanılan iktidar gücünün yerinde şimdi yeller esiyor. ANAP uçağının lastiğini patlatan olay her ne ise o, olaylar zincirinin sadece bir başlatıcısı idi.

Ecevit'in DSP'sini 1999' da en çok oy alan parti yapan olaylar zincirinin tesiri çok uzun sürmedi. DSP gemisi "ekonomik kriz" adlı buzdağına çarptı ve iktidar yönüne seferi sona erdi.

AKP'yi doğuran ve iktidara taşıyan olaylar zincirini başlatan hareket, 19 Şubat 2001' de MGK toplantısında, dönemin Cumhurbaşkanı Sezer'in Başbakan Ecevit'e Anayasa kitapçığını fırlatmasıydı. Akabinde yaşanan ekonomik kriz ve diğer olaylar zinciri. 14 Ağustos 2001'de kurulan AKP ilk seçimde (3 Kasım 2002) tek başına iktidar oldu. Seçim öncesi Meclis'te olan beş parti de barajın altında kaldı.

AKP iktidarı da bugün için yıkılmaz bir güç izlenimi veriyor. Ancak Concorde ve Titanic'in bünyesinde var olan teknik zaaflar gibi, AKP'nin de bünyesinde birçok zaafı barındırmakta olduğundan kimse şüphe etmesin. Uçağı düşüren bir metal parçası, buzdağını fark etmeyen bir gösterge gibi, küçük bir sebebin yarattığı sonuçlar ortada iken, AKP'nin sonsuz iktidarına inanmak doğru olabilir mi?

Ekonomik krizin önümüzdeki aylarda derinleşerek mevcut dengeleri ciddi bir şekilde sarsması uzak bir ihtimal değil. Belki de çok daha az önemli bir vaka, yıkıcı olaylar zincirini başlatabilir.

Yerel seçimlerin sonucu ne olursa olsun, AKP'li dostlar Titanic'teki kazadan hemen önce dans eden yolcuların rehavetine kapılmasın. AKP muhalifleri de ikinci, üçüncü olmayı başarı kabul eden bir yılgınlığa kapılmadan kendi uçak veya gemilerini sefere hazır etmeye baksın.